maandag 5 mei 2014

'De slager van Praag' geslacht.


Wie was 'de slager van Praag', 'het blonde Beest', 'Hitlers beul',  'Himmlers hersens', de 'boosaardige god van de dood'? We hebben het hier over Reinhard Heydrich, de gevaarlijkste man van het Derde Rijk, waar zelfs Hermann Goring, Joseph Goebbels, Albert Speer, Hess en Himmler bang voor waren. Bang vooral voor de macht die hij had vanwege zijn positie als hoofd van de Gestapo; tweede man van de SS, onder Himmler; Reichprotector van Bohemen en Moravie en voorzitter van de Wannsee conferentie (waar de techniek van de holocaust werd vervolmaakt). De enige hoge naziofficier die in de Tweede Wereldoorlog vermoord is.  



Seksschandaal


Reinhard Heydrich werd 1904 in Halle geboren. Zijn ouders behoorden tot de gegoede burgerij en hij kreeg een opvoeding die daar bij hoorde. Hij leerde niet onverdienstelijk viool spelen, volgde het gymnasium en deed fanatiek aan sport. Heydrich begint zijn carrière bij de Marine maar werd daar vanwege een seksschandaal uitgegooid. Via zijn verloofde komt hij in aanraking met de nazi-partij en vervolgens neemt hij dienst bij een elite-organisatie van groeiende naam en faam: de SS. Daar weet op te klimmen tot de rechterhand van het hoofd van de SS: Heinrich Himmler.

'...Als het niet de vooraankondiging was van de dood van miljoenen mensen, zou de confrontatie iets komisch kunnen hebben. Aan de ene kant de lange blonde man (Heydrich) in een zwart uniform met een gezicht als een paard, een schelle stem en glimmend gepoetste laarzen. Aan de andere kant een kleine hamster met een bril (Himmler), kastanjebruin haar, een snorretje en over het geheel genomen een weinig arische uitstraling. De fysieke band van heinrich Himmler komt tot uiting in zijn wens om met zijn snor op zijn meester Adolf Hitler te lijken...Tegen alle rassenlogica in is het de hamster die beveelt... ' (Laurent Binet in HHHH)


Uitzonderlijk gevaarlijk


Himmler en Heydrich leggen samen het fundament voor de sinistere 'Sicherheitsdienst', inclusief de Gestapo. Heydrich krijgt de smaak te pakken en informatie, manipulatie, chantage en spionage worden een soort drugs voor hem. Volgens Hitler was Heydrich: 

 'uitzonderlijk begaafd en uitzonderlijk gevaarlijk. Het zou stom zijn om niet van zijn diensten te gebruiken.' 

In september 1941 wordt hij naar Praag gestuurd als waarnemend Reichsprotector. Zijn voornaamste 'targets': 'de oplossing van het jodenvraagstuk  en de germanisering van Midden - en Oost- Europa. Wat betreft dit laatste plan realiseerde Heydrich zich echter heel goed dat hij moest wachten totdat de Wehrmacht Rusland veroverd zou hebben. 


Wraak


'Operatie Anthropoid' was de geheimzinnige naam waaronder Tsjechische verzetsstrijders samen met het Britse verzet de aanslag op Heydrich voorbereidden. Deze aanslag, die op 27 mei 1942, werd gepleegd is het onderwerp van de bestseller 'HHHH, Himmlers hersens heten Heydrich', van Laurent Binet (2011). Toen bleek dat de aanslag gelukt was namen de Duitsers op een verschrikkelijke wijze wraak: ze moorden een heel dorp uit (Lidice) en lieten geen steen op de ander staan. Tegenwoordig is Lidice een monument.


Persoonlijke zoektocht

HHHH, waar Binet de prestigieuze Prix Concourt voor kreeg, vormt de aanleiding voor het blog " 'De slager van Praag' geslacht". Binet onderneemt in HHHH een persoonlijke zoektocht naar Heydrich. HHHH wordt gepresenteerd als een roman, maar bevat meer non-fictie dan fictie. Waarom koos Laurent Binet nu juist deze figuur als onderwerp voor zijn eerste boek? En hij is niet de enige schrijver met belangstelling voor Heydrich. Een vergelijking met 'Mendelssohn op het dak' van de Tsjechische schrijver Jiri Weil ligt voor de hand. In mijn volgende blog probeer ik een antwoord te vinden op de vraag: vanwaar deze fascinatie bij Laurent Binet. En vervolgens zet ik de schijnwerper op ' het dak van het Rudolfinum in Praag. Wat deed Weil met Heydrich?