dinsdag 28 oktober 2014

Raoul Dufy en de haas met de amberkleurige ogen


In het Singermuseum in Laren (www.singerlaren.nl) is momenteel een prachtige tentoonstelling te zien van schilderijen en tekeningen van Raoul Dufy (1877-1953). Met zijn geheel eigen kleurenpalet, waarbij vooral het heldere blauw opvalt en zijn lichte toon is Dufy de perfecte vertolker van het 'belle epoque'  in Parijs. 

De Ephrussi's

 

Vlak voor mijn bezoek aan de tentoonstelling in het Singer, had ik 'De haas met de amberkleurig ogen' van de Brit Edmund de Waal gelezen. Een originele en zeer indrukwekkende familiegeschiedenis, die begint met het vertrek van de rijke joodse Ephrussi's  uit Odessa naar Wenen. Daar sticht de pater familias een bank die binnen een tiental jaren tot de vier grootste van de wereld behoort. De zonen vertrekken naar andere Europese steden om daar de Ephrussi-banken te gaan leiden. Uiteindelijk komen er drie terecht in Parijs, waarvan de jongste, Charles, van zijn geld leeft en zich ontwikkelt tot een bekende dandy, kunstkenner en kunstminnaar.

  

De haas

 

Charles (1849-1905) begint met het verzamelen van netsukes. Dit zijn kleine figuurtjes, gesneden uit hout, ivoor, steen, niet groter dan een luciferdoosje en afkomstig uit Japan. Deze verzameling komt na vele omzwervingen via Wenen, Londen en Tokio in handen van de schrijver Edmund de Waal. Gefascineerd door deze kleine kunstwerkjes begint hij een speurtocht naar de herkomst van de verzameling, die uiteindelijk leidt tot een meeslepend familieverhaal. Zijn over-oudoom Charles blijkt de verzameling aangelegd te hebben en Edmund duikt vervolgens in zijn leven.

De dandy

 

Charles blijkt de perfecte vertegenwoordiger van het mondaine Parijse leven. Als jongmens met geld en smaak verkeert hij al snel in kunstenaarskringen. Renoir en Degas behoren tot zijn vrienden. Renoir geeft hem zelfs een plek op één van zijn schilderijen (hoge hoed achterin, op 'Lunch op de roeivereniging'). Maar ook Proust laat zich inspireren door het leven van Charles en modelleert zijn hoofdfiguur uit 'A la recherche du temps perdu', Swann, naar deze rijke jongeling. Charles woont met zijn drie broers in een paleisachtig huis aan de Rue de Moncaeu, schrijft met kennis van zaken over kunst, heeft uiteraard een minnares die getrouwd is, en is overal te vinden waar de beau monde uit gaat: de paardenrennen, de opera, het theater. Maar bovenal is hij kunstverzamelaar.


Dufy

 

Toen ik zo door de zalen van het Singer liep kwam als vanzelf het verhaal van Charles bij me boven. Hoewel Dufy van een generatie later is dan Charles, is hij voor mij één van degenen die beelden verschaft bij het Parijs van Charles Ephrussi. En dan is het extra genieten. Denkend aan Charles, die zijn broer dagelijks zijn wandelpaard ziet zadelen om uit rijden te gaan in het Bois de Boulogne, het Bois de St Vincennes, Charles bij de paardenrennen, flanerend op de pont de l'Europe, zeilend op een meer in Italië. Mooie verhalen van een dandy uit de belle epoque, de titelgever van het boek van Edmund de Waal en inspiratiebron van schilders en schrijvers; verhalen die een een gezicht krijgen, mede dankzij Raoul Dufy.